रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 8 महिन्यांपूर्वी 2000 रुपयांच्या नोटा चलनातून रद्द करण्यात आल्या होत्या, परंतु आजपर्यंत बाजारात असलेल्या 100 टक्के नोटा परत आलेल्या नाहीत. RBI ने या 2000 रुपयांच्या नोटांबाबत अपडेट जारी केले असून या आकडेवारीनुसार देशातील लोकांकडे अजूनही 9,330 कोटी रुपयांच्या 2000 च्या नोटा आहेत.
29 डिसेंबरपर्यंत अनेक नोटा परत आल्या
2024 च्या पहिल्या दिवशी चलनातून काढण्यात आलेल्या 2000 रुपयांच्या नोटांचे अपडेट जारी करताना RBI ने सांगितले की, बंदी घातल्यापासून 97.38 टक्के नोटा परत आल्या आहेत. गेल्या वर्षी, 19 मे 2023 रोजी बाजारात 3.56 लाख कोटी रुपयांच्या एकूण 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या, तर 29 डिसेंबर 2023 रोजी हा आकडा केवळ 9,330 कोटी रुपयांवर आला आहे. त्यानुसार डिसेंबर अखेरपर्यंत 2.62 टक्के 2000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या.
29 डिसेंबरपर्यंत अनेक नोटा परत आल्या
2024 च्या पहिल्या दिवशी चलनातून काढण्यात आलेल्या 2000 रुपयांच्या नोटांचे अपडेट जारी करताना RBI ने सांगितले की, बंदी घातल्यापासून 97.38 टक्के नोटा परत आल्या आहेत. गेल्या वर्षी, 19 मे 2023 रोजी बाजारात 3.56 लाख कोटी रुपयांच्या एकूण 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या, तर 29 डिसेंबर 2023 रोजी हा आकडा केवळ 9,330 कोटी रुपयांवर आला आहे. त्यानुसार डिसेंबर अखेरपर्यंत 2.62 टक्के 2000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या.
क्लीन नोट पॉलिसी अंतर्गत, रिझर्व्ह बँकेने 19 मे 2023 रोजी देशात चलनात असलेली 2000 रुपयांची नोट रद्द करण्यात आल्याची घोषणा केली होती. यानंतर, मध्यवर्ती बँकेने स्थानिक बँका आणि आरबीआयच्या 19 क्षेत्रीय कार्यालयांमध्ये या नोटा परत करण्यासाठी आणि बदलण्यासाठी 23 मे ते 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत वेळ दिला होता. मात्र, त्यानंतर ही मुदत 7 ऑक्टोबर 2023 पर्यंत वाढवण्यात आली होती.
या तारखेनंतर शिल्लक राहिलेल्या 2000 रुपयांच्या नोटांसाठी, RBI ने 8 ऑक्टोबर 2023 पासून रिझर्व्ह बँकेच्या कार्यालयात बदलण्याची सुविधा सुरू ठेवली आहे. इतकंच नाही तर चलनातून बाहेर काढलेल्या या 2000 रुपयांच्या गुलाबी नोटा कायदेशीर निविदा असून अहमदाबाद, बेंगळुरू, बेलापूर, भोपाळ, भुवनेश्वर, चंदिगड, चेन्नई, गुवाहाटी, हैदराबाद या आरबीआयच्या 19 कार्यालयांमध्ये उपलब्ध आहेत, असं केंद्रीय बँकेने स्पष्ट केलं आहे. जयपूर, जम्मू, कानपूर, कोलकाता, लखनौ, मुंबई, नागपूर, नवी दिल्ली, पाटणा आणि तिरुवनंतपुरम येथे जाण्याव्यतिरिक्त, जनता या नोटा त्यांच्या जवळच्या कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमधून इंडिया पोस्टद्वारे जमा करू शकतात.
पहिल्या नोटाबंदीनंतर या नोटा बाजारात आल्या
सरकारने चलनात असलेल्या 5,00 आणि 1,000 रुपयांच्या नोटा चलनातून रद्द करण्याचा निर्णय घेतल्यानंतर नोव्हेंबर 2016 मध्ये केंद्रीय बँकेने 2,000 रुपयांच्या नोटा बाजारात आणल्या. यानंतर, बँकांमध्ये इतर मूल्यांच्या नोटा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्यानंतर, 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात आणण्याचे उद्दिष्ट पूर्ण झाले. त्यामुळे 2018-19 मध्ये 2,000 रुपयांच्या नोटांची छपाई थांबवण्यात आली होती, असे आरबीआयने सांगितले.
टॉप पब्लिक न्यूज रिपोर्टर - प्रशांत बेलोसे
